Op 25 oktober was Southampton slachtoffer van de grootste uitoverwinning ooit in de Premier League. Leicester City raasde als een orkaan van windkracht twaalf door het St. Mary’s stadium en won op indrukwekkende wijze met 0-9 (!). Een triest dieptepunt voor The Saints, die vroeg op het seizoen al leken af te stevenen op degradatie. Maar de ploeg uit Zuid-Engeland veerde recht en staat nu zowaar op drie punten van een Europese plek.

Sinds de promotie van Southampton in 2012 behoorde de club enkele jaren steevast tot de subtop van Engeland. In hun eerste jaar op het hoogste niveau eindigden ze nog op een veertiende plek, maar in de daaropvolgende seizoenen maakte de ploeg indruk. In de jaargang 2015-2016 sleepten de rood-witten met een zesde plek zelf een ticket voor de Europa League binnen. Met 63 punten hadden ze onder leiding van Ronald Koeman een clubrecord te pakken. Met Virgil Van Dijk, Sadio Mané, Victor Wanyama en Dusan Tadic hadden de The Saints dan ook enkele uitstekende voetballers rondlopen.  Deze prestaties leverden niet alleen enkele spelers, maar ook de trainer een fraaie transfer op. Koeman trok naar het ambitieuze Everton en goudhaantje Mané verhuisde voor een slordige 40 miljoen euro naar Liverpool.

Als vervanger stelde de club Claude Puel aan. De Fransman kwam over van OGC Nice waar hij uitstekend werk leverde. In zijn eerste en enigste seizoen loodste hij Southampton naar de finale van de League Cup. Met een 3-2-overwinning bleek Manchester United evenwel te sterk. Ondanks een achtste plaats nam het bestuur afscheid van Puel in juni 2017. De ondermaatse prestaties op het einde van het seizoen deden de Fransman uiteindelijk de das om. Southampton scoorde toen geen enkel doelpunt in zes van zijn laatste zeven thuiswedstrijden.

Na het ontslag van Puel ging alles in dalende lijn voor de club. In 2018 ontsnapten ze nipt aan degradatie met een zeventiende plek. Het was ouwe getrouwe Mark Hughes die de brokken van zijn voorganger Pellegrino, de opvolger van Puel, aan elkaar lijmde en The Saints aan een langer verblijf in de Premier League hielp. Het vertrouwen in Hughes werd behouden en hij mocht vorig seizoen als hoofdcoach de competitie aanvatten. Overtuigen deed de Welshman echter niet. Zijn defensieve stijl van voetballen leverde geen punten op en begin december werd ook hij de laan ingestuurd. Southampton had zo in twee jaar tijd drie coaches versleten. De duidelijke structuur van enkele jaren geleden was helemaal zoek.

Nieuwe start

De Oostenrijker Ralph Hasenhüttl moest een oplossing bieden. Hij eindigde met Leipzig tweede in het eerste seizoen van de club in de Bundesliga en werd dus ook met enige verwachting binnengehaald. Het primordiale doel van Hasenhüttl was om Southampton vorig jaar van degradatie te redden. Met positiever voetbal slaagden ze erin voor een tweede jaar op rij het degradatiespook te ontlopen. In de zomer werd geïnvesteerd om een plekje in de linkerkolom te ambiëren. Voor Moussa Djenepo, Danny Ings en Che Adams werd zo’n 50 miljoen euro neergeteld.

De eerste wedstrijd van het seizoen 2019-2020 stond voor een nieuw Southampton. Een ambitieuze coach en enkele gerichte versterkingen moesten de voorbije twee non-seizoenen uitwissen. Het liep echter uit op een complete sisser. Een 3-0-nederlaag tegen Burley was niet bepaald de start waar de ploeg op had gehoopt. De eerste overwinning kwam er evenwel op speeldag drie op het veld van Brighton. Daarop volgde een 4 op 6 tegen Man u en Sheffield. Na vijf speeldagen stonden The Saints op een tiende plek. Niet slecht, gezien de voorbije jaren.

Maar daarna maakte Southampton een vrij val. Als een fietser zonder remmen denderden ze naar de kelder van het klassement. Van de acht volgende wedstrijden werden er zes verloren en twee gelijkgespeeld, met als dieptepunt de nederlaag tegen Leicester. Ondanks de penibele situatie van de club, werd het vertrouwen in Hasenhüttl behouden. Op 30 november stond een cruciaal tweeluik te wachten. Southampton nam het op tegen Watford en Norwich, de twee andere ploegen die samen met Southampton de degradatieplekken bekleedden. Met twee 2-1-overwinningen haalden de fans van The Saints opgelucht adem. Voor het eerst in vijf speeldagen stonden ze net boven de degradatiestreep.

Hun opmars werd nog even gestuit door twee nederlagen tegen Newcastle en West Ham, maar sindsdien haalden ze een knappe 16 op 21. Onder meer tegen Chelsea en Tottenham werd gewonnen.  Op 11 januari pakte Southampton gevat revanche tegen Leicester door 1-2 te gaan winnen in het King Power Stadium. De club uit Zuid-Engeland staat nu negende op drie punten van nummer vijf Manchester United.

4-4-2

Wat heeft de plotse ommekeer nu precies veroorzaakt? Southampton leek een vogel voor de kat, maar heeft met dezelfde coach én spelersgroep toch de rug weten te rechten. Hasenhüttl heeft even moeten zoeken, maar lijkt nu toch zijn ideale formatie te hebben gevonden.

De constante vorm van Southampton gaat hand in hand met de stabiliteit in de verdediging. In het seizoenbegin opteerde Hasenhüttl veeleer voor een 3-mansverdediging met Yoshida, Vestergaard en Bednarek. Dat een kaas met gaten een mooie vergelijking is, blijkt uit het aantal tegendoelpunten. Drie tegen Bournemouth en Burnley, vier tegen Chelsea en negen tegen Leicester. Ondanks een tiende plek slikten ze al 42 goals. Enkel Aston Villa en Norwich doen slechter. De Oostenrijker gooide het over een andere boeg en besloot over te schakelen naar een 4-mansverdediging. Daarbij sneuvelden Yoshida, waarvan zijn beste dagen in het verleden liggen, en Vestegaard. Het nieuwe centrale duo luistert naar de namen Jack Stephens en Jan Bednarek. De flanken worden bezet door Ryan Bertrand en Cédric Soares. Met deze defensie slikten ze slechts zes tegendoelpunten in hun laatste zeven wedstrijden (waarvan drie tegen Wolverhampton).

Voor zijn verdere veldbezetting haalde hasenhüttl inspiratie bij zijn voormalige club Leipzig. Een 4-4-2, die in balbezit geregeld omschakelt naar 4-2-2-2, bleek de voorbije matchen het uitgelezen recept. In balverlies houden ze een stevige druk aan om zo snel en hoog mogelijk de bal te recupereren. Verder snijden de flanken, Redmond en Armstrong, naar binnen om in het centrum een overtal te creëren. Spitsen Danny Ings en Shane Long voeren een hoge druk op de centrale verdedigers en zetten paslijnen af naar de backs. Centrale middenvelders Ward-Prowse en Hojbjerg vormen de centrale as. Het zijn beide spelers die een uitstekende traptechniek koppelen aan hun loopvermogen.

Verticaliteit is een centraal begrip binnen het vernieuwde Southampton. Net zoals in balverlies komen Redmond en Armstrong ook in balbezit geregeld naar binnen. Door tussen de linies te spelen, proberen ze verticale passen te ontvangen die meteen kunnen leiden tot doelgevaar. Door een dergelijke actie scoorde Redmond afgelopen week tegen Crystal Palace. Hij kwam vanop zijn linkerflank naar binnen, kreeg een verticale pass van centrale verdediger Jack Stephens, kapte zijn man uit en plaatste de bal enig mooi in doel. Als het centrum vast zit, komen beide backs geregeld opgeschoven om de bal te ontvangen.

Op de volgende speeldag trekken ze richting Anfield voor een wedstrijd tegen de – naar alle verwachtingen – toekomstige kampioen Liverpool. Het wordt uitkijken wat Southampton dit seizoen nog kan betekenen.