Is het gras groener in het buitenland?
Waarom kiezen jonge Belgische voetballers voor een buitenlands avontuur?
Door het uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie mogen Belgische voetballers onder de achttien vanaf 1 januari 2021 het kanaal niet meer over voor een transfer. Geen overstap dus voor jonge Belgische toptalenten richting de bakermat van het voetbal. Dat was in het verleden anders. Jongens als Charly Musonda, Mathias Bossaerts en Indy Boonen waagden al op piepjonge leeftijd hun kans in het buitenland. Naast Engeland zijn ook Italië, Frankrijk en Duitsland populaire bestemmingen voor onze jeugd, maar is dat wel de juiste stap in hun carrière?
Het Zwitserse onderzoeksbureau CIES Football Observatory bracht onlangs een rapport uit waarin ze de verschillende Europese opleidingscentra beoordelen. Daarin hielden ze rekening met enkele factoren: hoeveel profwedstrijden spelen jongeren uit een bepaalde opleiding, in welke competitie spelen ze die wedstrijden en hoe oud zijn de spelers op dat moment? Anderlecht kwam uit op een knappe twaalfde plek. Als we enkel kijken naar het aantal wedstrijden dat jongeren mogen spelen op het hoogste niveau, staat Anderlecht zelfs op nummer één van Europa. Genk en Standard volgen net iets dieper in de lijst. De Belgische competitie lijkt dus uitstekend om als youngster je carrière te lanceren.
Toch zijn er heel wat jonge Belgische voetballers die hier anders over denken. Onlangs verliet de 16-jarige Romeo Lavia de jeugdacademie van Anderlecht voor het grote Manchester City. Samuel Mbangula Tshifunda trok dan weer naar Juventus. Hij volgt daarmee Koni De Winter die een jaar eerder de overstap maakte richting Turijn. Lars Dendoncker kon de verleiding van Brighton & Hove Albion niet weerstaan en verblijft nu aan de zuidkust van Engeland. Voorbeelden genoeg.
Is de lokroep van een Europese topclub te groot of geloven die jongeren in een betere toekomst?
Het land van de zon, pizza en beenharde verdedigers
Flor Van den Eynde maakte in 2017 op 16-jarige leeftijd dezelfde keuze door naar Inter Milaan te trekken. “Inter contacteerde me na een wedstrijd met de nationale ploeg. We wonnen toen met 4-0 van Zwitserland en ik speelde een sterke partij. Na affluiten kwam een Belgische manager samen met een scout van Inter naar me toe. Die vertelde me dat Inter me meteen wou overnemen van mijn toenmalige ploeg KV Mechelen. Ik stelde me daar niet veel vragen bij en was ontzettend blij met die kans”, grijnst Flor, die nu bij FC Eindhoven in de Nederlandse tweede klasse speelt.
Van den Eynde had op dat moment de clubs voor het uitkiezen. “Ik kon naar elke Belgische club en ook Manchester City nam contact op”, vertelt hij. “Inter was uiteindelijk de enige ploeg die echt concreet was en aandrong op een transfer. Ik sprak veel met mijn familie en had uiteindelijk twee keuzes: een buitenlands avontuur aangaan of in België blijven en mijn middelbare school afwerken. Ik hou van uitdagingen en koos voor het eerste.”
Het uiteindelijke doel: ooit in de eerste ploeg van Inter Milaan spelen. “Eenvoudig is dat uiteraard niet. In de Serie A voetballen enkel spelers van wereldklasse. Als ergens een plekje vrijkomt in de A-kern heeft Inter een riant budget om de geschikte speler te kopen. Als verdediger is het extra moeilijk, want de Italianen zijn dol op spelers met ervaring. De oudste jeugdploeg is de U19. Dan is de stap richting de eerste ploeg behoorlijk groot”, vertelt hij.
Een vreemde taal, 1000 kilometer van huis en geen vrienden of familie in de buurt. Op zijn 16e stond Van den Eynde ook naast het veld voor enkele uitdagingen. “Daar heeft Inter me bij geholpen. Ik kreeg Italiaanse les, had een eigen chauffeur en in het eerste jaar leefde ik met 30 andere jeugdspelers in een gigantische villa. Over de omkadering heb ik geen slecht woord te zeggen, die was top”, lacht hij.
“In Italië zijn ze dol op ervaren verdedigers, dat maakt het extra moeilijk“
Toch was niet alles rozengeur en maneschijn. Op jonge leeftijd naar het buitenland trekken kan eenzaamheid en heimwee veroorzaken. Dat kan een eventuele oorzaak zijn voor mindere prestaties. Ook Van den Eynde had het niet altijd makkelijk. “Vooral de eerste zes maanden voelde ik me vaak eenzaam. In het begin was het integreren moeilijk, want Italianen spreken amper Engels. Gelukkig speelden er met Zinho Vanheusden (Standard de Liège) en Xian Emmers (FC Emmen) nog twee andere Belgen bij Inter. Van de club kregen we wel een bepaald vliegbudget. Daarmee kon ik kort naar België vliegen als we enkele vrije dagen hadden.”
Ondertussen speelt de 20-jarige Belg bij FC Eindhoven in de Nederlandse tweede klasse. “Mijn contract bij Inter liep af en ik wou de overstap maken naar een club waar ik in de eerste ploeg zou spelen. Het is de bedoeling om hier ervaring op te doen om binnen drie jaar op het hoogste niveau te spelen.”
De hamvraag: was de overstap naar Inter de juiste keuze voor zijn carrière? Had Flor reeds zijn debuut gemaakt bij Mechelen als hij in België was gebleven? “Dat zou goed kunnen, maar Italië is het land van de verdedigers. Ik heb daar écht geleerd wat verdedigen is en ik heb nog geen moment spijt gehad van mijn keuze. Ik zou jonge voetballers aanraden om dezelfde keuze te maken als ik. Het is een ervaring die je niet mag missen en het is volgens mij de beste manier om je carrière uit te bouwen. Je hebt altijd een streepje voor als je in het buitenland voetbalde”, glundert Flor.
Voorkomen is beter dan genezen
Commissies, tekengelden, lonen, sponsorgelden en sell-on fees. Het zijn allemaal sleutelwoorden die inherent zijn aan een voetbaltransfer. Wie niet vertrouwd is met deze begrippen dreigt al snel te verdrinken in een berg aan informatie. Zeker als je net je zestiende verjaardag vierde. Advocatenkantoor Cresta gooit voetballers een reddingsboei toe. De Sports Law Firm is eigendom van Sébastien Ledure, Wouter Janssens en Arnaut Kint. “Wij staan topsporters binnen de voetbal-, volleybal, en basketbalwereld financieel en juridisch bij”, opent Ledure
“Het cliché dat rond advocaten hangt, is dat wij enkel optreden als dingen verkeerd gaan. Wij proberen net het omgekeerde te doen. De sporter vóóraf optimaal informeren over alles wat in zijn contract staat. Zo willen we spelers beschermen tegen makelaars of clubs die niet het beste met de sporter voor hebben. ”
Voor jonge voetballers is een objectieve, heldere blik op de zaken cruciaal in het nemen van een beslissing. Cresta biedt een helpende hand aan voetbalouders en jongeren die niet thuis zijn in het voetbalcircus. “Sommige makelaars maken al op erg jonge leeftijd de kop zot van voetbaltalenten. Ze beloven allerlei zaken en ontfermen zich volledig over de speler. Ze regelen werkelijk alles voor hen. School, vervoer, sponsors en ga zo maar door”, vertelt Janssens. “Ze creëren een bubbel rond de speler”, voegt Ledure daar aan toe. “Door een bubbel te vormen, proberen sommige makelaars vat te krijgen op het volledige financiële gedeelte. Let op, ik leg hier de nadruk op sommige. De overgrote meerderheid heeft het wel goed voor met zijn/haar speler.”
“Sommige makelaars handelen niet in het belang van de speler”
“Met Cresta zijn we een onafhankelijke waakhond voor die jeugdspeler. We vellen geen oordeel over een bepaalde makelaar of club, maar informeren de speler enkel over het volledige plaatje. Ik geef even een concreet voorbeeld. Een buitenlandse voetbalclub wil een 16-jarig toptalent uit België aantrekken. De ouders van die jongen hebben geen kennis van voetbaltransfers en laten de onderhandelingen over aan een makelaar. Bij die onderhandelingen komen onder andere commissies ter sprake – een percentage van de transfersom die naar de makelaar gaat. De makelaar kan tegen nietsvermoedende ouders en jongeren zeggen: kijk eens wat ik hier heb gedaan, een deal waarbij jullie 60(!) procent van de commissiegelden krijgen. Vanaf hier treden wij op. Wij spitten het volledige juridische en financiële plaatje uit. Onafhankelijk van club of makelaar, maar in dienst van de speler en zijn gezin. Wij informeren de speler voor de volle 100 procent en begeleiden hem door het hele proces van een transfer. 60 procent? Je hebt minstens recht op 90 procent. Wij behartigen de belangen van onze cliënt. In het geval van jonge talenten is die begeleiding cruciaal”, vertellen Janssens en Ledure.
De ondersteuning van jeugdspelers bij Cresta verloopt in drie fasen. In de eerste fase, Rookie, zorgt Cresta voor ondersteuning bij het tekenen van de speler zijn eerste contract. Hierin speelt het advocatenkantoor de rol van contract scanner. Verloopt alles correct en kent de speler alle details van het contract. In een tweede fase, Pro, treedt Cresta op bij contractuele kwesties als transfers en blessures. Bij de laatste fase, Star, adviseert Cresta topsporters over extra-sportieve zaken. Een bedrijf oprichten, wat wil de speler doen na zijn carrière en investeringsanalyses.
‘On top of the world’
Jonge Belgische voetballers die naar Engeland vertrekken brengen hun voetbalcarrière in gevaar. Althans, dat zegt Matteo Balliauw, onderzoeker bij UAntwerpen: “We hebben gezien dat jonge spelers die naar Engeland vertrekken een significant slechtere carrière tegemoet gaan dan spelers die in België blijven. Dat slaat zowel op sportief als op financieel vlak.” Dat zou komen door de concurrentie waar de jongeren mee te maken krijgen. Engelse voetbalploegen staan dan ook bekend voor hun ongelooflijk brede jeugdkernen waarvan maar enkele youngsters ooit de magie van de Premier League zullen mogen ervaren. “Die jonge snaken denken op dat moment dat ze on top of the world staan, maar niets is minder waar. Daar begint het bikkelen naar die geliefde plaatsjes pas en dan vallen er veel spelers af”, stemt Sébastien Ledure in.
Familie speelt hier een grote rol in. Wanneer jonge spelers een tegenslag te verwerken krijgen, is de familie ver weg en loert eenzaamheid om de hoek. Slechtere prestaties zijn daar de logische gevolgen van, wat kan resulteren in minder speelkansen en een lagere marktwaarde. In landen als Frankrijk en Nederland zijn de gevolgen minder drastisch. “Nederland en Frankrijk liggen tegen onze landsgrenzen waardoor de familie dichterbij is. Daar komt nog bij dat ze dezelfde taal spreken en dat de Franse en Nederlandse clubs zich meer op de jeugdwerking richten. Hier krijgen jongeren sneller de kans om aanspraak te maken op een plaatsje in de A-kern”, legt Balliauw uit. Die speelminuten zijn nog steeds gemakkelijker te vergaren in de Belgische competitie: “Doe ervaring op in België, leer het spelletje kennen en zet daarna de stap naar het buitenland”, raadt Balliauw aan.
Rollen omdraaien
Naast juridische en financiële bijstand is ook de persoonlijke begeleiding van een jeugdspeler vitaal. Een buitenlandse transfer is nu eenmaal een ingrijpende verandering in het leven van een tiener. We zagen eerder dat Belgische toptalenten hun geluk in het buitenland zoeken, maar veel spelers maken ook de omgekeerde beweging. Ploegen uit de Jupiler Pro League importeren massaal jeugdspelers uit alle uithoeken van de wereld in de hoop ze ooit met een meerwaarde te verkopen.
Een van die spelers is de piepjonge Haqim Luqman (18) uit Maleisië. Hij liet afgelopen zomer zijn familie uit Zuidoost-Azië achter voor een transfer richting Europa. Meer bepaald het Guldensporenstadion in Kortrijk. Simon Clinckemaillie is community manager bij de West-Vlaamse ploeg en neemt de begeleiding van Luqman op zich.
“Het grote voordeel van Haqim is dat hij Engels spreekt. Toen we hem voor het eerst ontmoetten, verliep dat contact meteen vlot. In het begin is het belangrijk dat een jonge buitenlandse speler ankerpunten heeft. Dat ze iemand hebben die ze kunnen vertrouwen. Hij kreeg meteen mijn gsm-nummer en ik vertelde hem dat hij bij mij altijd terecht kan”, begint Clinckemaillie. “Die eerste dagen zijn echt cruciaal. Daarin moet je heel wat ondernemen. Eerst en vooral moet je een woning zoeken voor de speler, een bankrekening aanmaken, vervoer regelen en de lokale restaurants en cafés eens bezoeken.”
Een buitelandse speler die richting België trekt is natuurlijk geen nieuw gegeven. Toch vergt een jongen als Luqman extra aandacht. “Door zijn jonge leeftijd. Andere, oudere spelers hebben dikwijls al een bepaald traject afgelegd. Die zijn het gewoon om alleen op een appartement te wonen. Om Haqim optimaal te integreren, drongen we aan op een gastgezin. Gelukkig zag hij dat zitten”, vertelt Clinckemaillie.
“De eerste dagen zijn cruciaal. Daarin moet je de speler ankerpunten geven”
“Op voorhand moeten goede afspraken gemaakt worden tussen KV Kortrijk, het gastgezin én Luqman. We vragen om zo gezond mogelijk te koken, het gezin moet bereid zijn om Haqim te voeren en hij moet een eigen persoonlijke ruimte hebben. We zijn heel tevreden over hoe alles momenteel loopt. Het verhaal van het gastgezin is een schot in de roos.”
De Jupiler Pro League is de springplank bij uitstek voor talentvolle, buitenlandse voetballers. Jongens als Wilfred Ndidi, Sergej Milinkovic-Savic, Carlos Bacca, Ivan Peresic en Kalidou Koulibaly lanceerden allemaal hun carrière hier in België. Nu maken ze het mooie weer bij Europese toppers. De kans dat jonge spelers hun hele leven in hetzelfde land blijven voetballen is dan ook klein. Hoe ver gaat een club met de integratie van een 18-jarige die binnen enkele jaren hoogstwaarschijnlijk andere oorden opzoekt? “Wij gaan voor een volledige integratie. De volle 100 procent. Als je aan een verhaal begint, hou je geen rekening met het feit dat die speler binnen enkele jaren weg kan gaan. Indien we niet voor een optimale integratie gaan, kan de speler zich niet optimaal ontwikkelen. We leren de spelers wel voornamelijk Engels aan, omdat ze daar zowel in België als in het buitenland iets mee zijn. Wij merken dat Haqim gelukkig is in Kortrijk. Zijn teamgenoten zijn dol op hem en op sportief vlak zet hij elke dag stappen. Een verdere inkijk in zijn leven kan je binnenkort zien in de documentaire The journey of Luqie”, knipoogt Clinckemaillie.
Oost west, thuis best
De spelers vinden het de moeite waard. Het staat mooi op hun CV en ze kunnen met een grijns op het gezicht aantreden in wat voor de meeste jongeren een souvenir uit de fanshop is. Toch komen er meer en meer stemmen op die de vroege verhuis afraden en de gekende voorbeelden van Musonda & co staven die mening. Is het gras nu groener in het buitenland? Letterlijk gezien misschien wel, maar voetballen leer je op de losse graspollen in het Regenboogstadion.
Een stuk geschreven door Robben Scheire en Rob Vergaerde
-
-
2 jaar
Getagd Biljart, Heule